Wskaźniki skoncentrowane na sile twardej (wojsko, gospodarka)

Jednym z najstarszych rzetelnych wskaźników mocy państwa jest powstały w 1963 r. Composite Indicator of National Capability (CINC)¹, który mierzy siłę twardą, a więc militarną (wraz z potencjałem demograficznym i gospodarczym). Został stworzony pod kierownictwem amerykańskiego politologa Davida Singera w ramach projektu Correlates of War, mającego zebrać jak największą liczbę danych na temat zjawisk powiązanych z wojną. Dane składowe tego wskaźnika do 2007 r. są publicznie dostępne². Jego zaletą jest z pewnością ogromny zestaw danych, których część sięga początków XIX wieku³, za wadę należałoby uznać koncentrację na sile twardej, bez uwzględnienia komponentów siły miękkiej. Polska w rankingu CINC z 2007 r. znajduje się na 29. miejscu, Rosja—na 5., a Niemcy—na 7.

Jeszcze dokładniej sferę militarną mierzy publikowany od 2012 r. Global Firepower Index, w którym Polska zajmowała w 2016 r. wysokie 18. miejsce na 126 badanych krajów (Rosja—2., Niemcy—9.)⁴. Wskaźnik ten szereguje kraje ze względu na ich konwencjonalną siłę militarną (bez broni atomowej) w powietrzu, na morzu i lądzie, biorąc pod uwagę także czynniki okołomilitarne, jak zasoby naturalne, logistyczne, możliwości finansowe czy uwarunkowania geograficzne.

Istnieją też wskaźniki militarne przygotowane przez think tanki—np. ranking wydatków na zbrojenia opracowany przez Stockholm International Peace Research Institute⁵ czy Global Militarization Index tworzony od 1990 r. przez Bonn International Center for Conversion, mierzący stopień militaryzacji państwa (w 2015 r. w tym rankingu Polska była na miejscu 68./152)⁶.

Globalne wydatki na zbrojenia w latach 1988-2016 (miliardy USD, ceny stałe 2015)

Mimo bogactwa danych militarnych, gdyby traktować te wskaźniki jako probierze realnej siły państwa, należałoby uznać je za jeszcze bardziej jednowymiarowe niż CINC.

Ciekawą propozycję wskaźnika siły twardej, ale inaczej rozkładającego akcenty, stworzył ekonomista Witold Orłowski⁷. Jego propozycja to wskaźnik ekonomiczno-militarny z naciskiem na siłę gospodarki: oprócz potencjału militarnego i naukowo-technicznego (mających po 22,5 proc. wagi wskaźnika) aż 50-proc. wagę ma produkt krajowy brutto⁸. Polska w 2000 r. zajmowała według tego wskaźnika 17. miejsce na świecie⁹. W porównaniu z innymi indeksami mierzącymi hard power model Orłowskiego ujmuje potęgę nieco szerzej, dzięki uwzględnieniu potencjału naukowego. Ten potencjał można traktować jako niepowiązany wyłącznie z hard power (poziom techniczny ma wpływ na rozwój militarny), ale także z soft power (ponieważ nauka związana jest z kulturą i wpływa na dorobek cywilizacyjny kraju oraz jego wizerunek).

Podobny indeks stworzył też Mirosław Sułek. Produkt krajowy brutto reprezentuje u niego czynnik ekonomiczny, a wydatki wojskowe oraz liczba żołnierzy służby czynnej składają się na czynnik militarny. Stopa wydatków wojskowych oznacza z kolei wagę, jaką państwo przykłada do bezpieczeństwa. Do tego dochodzi czynnik demograficzny (liczba ludności) i geografia (powierzchnia kraju)¹⁰.

Ponadto interesującą próbą uchwycenia nowych zjawisk zmieniających współczesną definicję siły jest Global Cybersecurity Index¹¹ stworzony przez ITU, agendę pod auspicjami ONZ. Mierzy on przygotowanie krajów na ataki cyfrowe oraz cyberwojnę, a więc zjawiska, które w erze wojny hybrydowej będą przybierać na sile. W rankingu z 2015 r. kraje podobnie przygotowane dzielą wspólne miejsce: Polska zajmuje niezbyt satysfakcjonującą 11. pozycję na 29 możliwych, ex aequo m.in. z Azerbejdżanem i Rwandą.